Dit artikel gaat over het verlangen en de angst om echt gezien te worden door andere mensen.

Vrijwel iedereen, inclusief ik (zei de gek), heeft hiermee te maken. Het verlangen om echt gezien te worden door andere mensen is een diepgeworteld verlangen naar verbinding en de behoefte om onszelf te uiten. Als klein kind danste je bijvoorbeeld ongegeneerd door de woonkamer én verwachtte je een heel enthousiast applaus. Of je deed heel hard je best om een mooie tekening te maken die je vervolgens aan papa of mama liet zien: “Kijk eens, mooi hè?!”

Op die manier gezien worden voor wie we echt zijn, zonder maskers of voorbehoud bevestigt ons in ons bestaansrecht, het idee en gevoel ‘er te mogen zijn’. Dit is essentieel voor ons welzijn en geluk.

Tegelijkertijd is er een angst om echt gezien te worden. We zijn bang voor afwijzing, kritiek en veroordeling. Bang dat we niet geaccepteerd zullen worden. We voelen ons onzeker en trekken onszelf continu in twijfel. Bang dat als anderen ons echt zien, ze onze fouten, imperfecties en zwakheden zullen opmerken. We houden liever een ideaalbeeld van onszelf in stand dan dat we afgewezen worden (‘Ik zeg maar niks, straks vinden ze me dom’).

Dit masker houdt ons tegen om oprechte relaties op te bouwen.

De angst voor afwijzing houdt ons gevangen in een gebied waar we niet durven te spelen, experimenteren, risico’s te nemen of ons te uiten. We zijn bang om te falen, om gekwetst of teleurgesteld te worden, dus blijven we liever veilig achter ons beschermende masker.

Overlevingsinstinct

Als we afgewezen worden, vallen we buiten de groep en zijn we vanuit ons primitieve overlevingsinstinct, overgeleverd aan de gevaren van de wereld. Dat maakt ook dat we doodsangsten kunnen uitstaan als we (onszelf) moeten presenteren voor een groep. Toch is het overlevingsinstinct zo sterk dat we, ondanks de angst, op zoek blijven gaan naar manieren om wel gezien en geaccepteerd te worden (en zo bij de groep te horen).

Zielsgelukkig als we echt gezien worden.

Op de momenten dat we écht gezien worden voor wie we werkelijk zijn, zonder oordeel of voorwaarden, dan voelen we ons zielsgelukkig! We ervaren echte verbinding, voelen ons gewaardeerd en geliefd. Het doet er dan niet meer toe of de ander ons helemaal begrijpt. Wanneer we erkend worden voor wie we echt zijn, voelen we ons gesterkt en gemotiveerd om het beste uit onszelf te halen. Daarom blijven we pogingen doen om authentiek te zijn, onze ware stem te laten horen en onze dromen na te jagen. Het levert ons zoveel op!

Maar hoe kunnen we omgaan met die angst?

Mijn visie hierop is om dit in kleine stapjes te doen. Met in je achterhoofd de wetenschap dat kwetsbaarheid nu eenmaal bij het leven hoort. Het vraagt moed om kwetsbaar te zijn, maar alleen dan ontstaat er oprechte verbinding en groei.

Hierbij kan je de aanwezigheid van een empathische volwassene goed gebruiken, zodat je je veilig voelt om dit deel in jezelf te ontwikkelen. Iemand die gegrond is en jou oprecht kan zien voor wie je bent. Iemand die niet zijn eigen beeld en ideeën op jou plakt en daarmee bepaalde verwachtingen van jou heeft.

Van daaruit kan je beginnen met jezelf weer te zien, want het nadeel van een masker ophouden naar de buitenwereld is dat je ook een masker naar jezelf op houdt. Zie daarom het deel in jou dat ergens besloten heeft dat het beter is om onzichtbaar te zijn. Misschien omdat je dan niet in de problemen zou komen, misschien om de lieve vrede te bewaren of misschien omdat je zelf niet gelooft dat je recht van bestaan hebt. Wat de reden vroeger ook was, nu mag je wennen aan het idee dat je wél bestaansrecht hebt.

Ga, om te wennen, eens spelen met de volgende tips:

1. Geef ruimte aan je eigen ideeën zonder dat je hier nog uiting aan hoeft te geven. Geef jezelf bewust toestemming hiervoor. Bijvoorbeeld ideeën voor een dagje uit: geef ruimte aan wat je zou willen doen en met wie. Of denk aan dat ene project op je werk: welke ideeën heb jij? Sta hier eens vaker bij stil in plaats van dat je stilletjes meegaat in wat anderen voorstellen.
2. Spreek je vaker uit. Begin bij iemand bij wie jij je al op je gemak voelt en spreek je uit over dingen die je leuk of fijn vindt (bijvoorbeeld wat er gebeurt, wat iemand voor je gedaan heeft, waar jij van genoten hebt enz.).
3. Kijk naar jezelf als een mens met zowel fouten, imperfecties en zwakheden als sterke punten, potentie en liefde. Het is er allemaal. Je hoeft niet perfect te zijn, voordat je jezelf kunt laten zien en geaccepteerd kunt worden.

Je hoeft jezelf niet bloot te geven aan zomaar iedereen. Kies bewust voor de mensen die jou ondersteunen, accepteren en je echt zien voor wie je bent.

Ik noem ze mijn ‘aanmoedigers in het leven’.

Zij gunnen mij het geluk, zijn blij voor mijn successen en overwinningen en vangen me op in mijn onzekerheden en verdriet. Net zoals dat andersom het geval is.

Toch is het een proces. Ook bij de mensen bij wie jij je vertrouwt voelt. Het kost tijd en oefening om de momenten (kansen) te herkennen waarin je jezelf kunt laten zien. Geef jezelf de ruimte om te groeien en te leren, wetende dat het verlangen om echt gezien te worden fundamenteel is voor je geluk en welzijn.

Wil jij oefenen om je te uiten met iemand die een neutrale positie in je leven heeft?